Bảo hiểm nhân thọ là một trong các hình thức bảo hiểm phổ biện nay được người dùng ưa chuộng. Không chỉ có thể mua bảo hiểm nhân thọ cho bản thân mà người tham gia bảo hiểm có thể mua bảo hiểm nhân thọ cho cả thân nhân của mình. Vấy nếu trường hợp người được bảo hiểm nhân thọ chết thì ai sẽ là người được hưởng khoản tiền bảo hiểm đó. Nếu không chỉ định người thụ hưởng khoản tiền này thì chia thừa kế bảo hiểm nhân thọ như thế nào? Để làm rõ vấn đề này, Luật sư Huế xin giới thiệu đến bạn đọc bài viết “Thủ tục thừa kế bảo hiểm nhân thọ mới nhất “. Mời bạn đọc cùng tham khảo để giải đáp thắc mắc và có thêm kiến thức về vấn đề này nhé.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015
- Luật kinh doanh bảo hiểm 2022
Thừa kế là gì?
Thừa kế là vấn đề đã được đặt ra từ rất lâu cùng với quá trình phát triển của xã hội. Thừa kế được hiểu là việc chuyển dịch tài sản (của cải) của người chết cho người còn sống theo truyền thống, phong tục tập quán của từng dân tộc. Người hưởng tài sản có nghĩa vụ duy trì, phát triển giá trị vật chất, giá trị tinh thần và truyền thống, tập quán mà hệ trước để lại. Trong xã hội có giai cấp, quan hệ thừa kế là đối tượng điều chỉnh của pháp luật, Nhà nước điều chỉnh quan hệ thừa kế nhằm đạt được những mục đích nhất định.
Quan hệ thừa kế tồn tại song song với quan hệ sở hữu và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài người. Sự chiếm hữu vật chất này thể hiện giữa người này với người khác, giữa tập đoàn người này với tập đoàn người khác, đó là tiền đề để làm xuất hiện quan hệ thừa kế. Người sở hữu tài sản muốn chuyển quyền sở hữu này cho con cháu của mình và chính là căn cứ để phát sinh ra việc thừa kế của các chủ thể có quan hệ với người để lại di sản thừa kế.
Theo quy định hiện hành, thừa kế được chia thành 02 hình thức:
– Thừa kế theo di chúc: là việc chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống theo sự định đoạt của người đó khi họ còn sống thông qua bản di chúc(Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015).
– Thừa kế theo pháp luật: là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định (Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015).
Thế nào là bảo hiểm nhân thọ?
Theo Khoản 13 Điều 4 Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2022 quy định về bảo hiểm nhân thọ như sau:
“13. Bảo hiểm nhân thọ là loại hình bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống hoặc chết.”
Bảo hiểm nhân thọ là sản phẩm của các công ty bảo hiểm nhằm bảo vệ con người trước những rủi ro liên quan đến sức khỏe, thân thể, tính mạng. Đơn giản là người tham gia thỏa thuận và ký kết hợp đồng bảo hiểm với công ty bảo hiểm về việc sẽ đóng đúng những khoản phí đều đặn vào quỹ dự trữ tài chính do công ty bảo hiểm quản lý để được chi trả số tiền nhất định khi không may gặp rủi ro hoặc đến thời điểm đáo hạn.
Ngoài ra, việc tham gia bảo hiểm nhân thọ cũng có thể coi là một hình thức tiết kiệm với mức lãi suất ổn định.
Việc tham gia bảo hiểm nhân thọ được xác lập bằng hợp đồng bảo hiểm giữa người tham gia với công ty bảo hiểm. Hợp đồng này phải đảm bảo các điều kiện theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm và các văn bản pháp luật có liên quan. Hợp đồng này được khoản 16 Điều 4 Luật Kinh doanh bảo hiểm định nghĩa như sau:
“Hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô phải bồi thường, trả tiền bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng.”
Trong đó đối tượng bảo hiểm của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là tuổi thọ, tính mạng con người.
Theo đó, khi xảy ra các sự kiện rủi ro mà các bên đã thỏa thuận trước về việc được hưởng bảo hiểm hoặc đến khi bảo hiểm đáo hạn, người mua bảo hiểm hoặc người được chỉ định hưởng bảo hiểm sẽ được công ty bảo hiểm chi trả một số tiền nhất định. Số tiền này được căn cứ cụ thể vào số tiền bảo hiểm đã đóng và các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng.
Ai được hưởng thừa kế bảo hiểm nhân thọ?
Người thụ hưởng
Để xác định đối tượng thừa kế bảo hiểm nhân thọ thì phải căn cứ vào thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm. Nếu trong hợp đồng bảo hiểm có lựa chọn người thụ hưởng, thì khi người mua bảo hiểm mất, người thụ hưởng đó sẽ nhận thừa kế hợp đồng bảo hiểm.
Theo Khoản 2 Điều 4 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định:
“Người thụ hưởng là tổ chức, cá nhân được bên mua bảo hiểm hoặc người được bảo hiểm chỉ định để nhận tiền bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.”
Trong đó cần chú ý về người thụ hưởng hợp đồng bảo hiểm như sau:
- Người thụ hưởng không nhất thiết phải là người thân của người được bảo hiểm, người mua bảo hiểm.
- Nếu người thụ hưởng dưới 18 tuổi, thì người bảo hộ hợp pháp của người thụ hưởng sẽ là người nhận số tiền đền bù từ Hợp đồng bảo hiểm.
- Bên mua bảo hiểm có thể thêm, loại trừ người thụ hưởng nhiều lần trong suốt thời hạn hợp đồng có hiệu lực.
- Nếu người thụ hưởng phạm tội hình sự, số tiền đền bù sẽ chỉ chia cho những người thụ hưởng còn lại trong hợp đồng.
- Người thụ hưởng cần có giấy chứng tử của người được bảo hiểm để chứng minh người được bảo hiểm đã chết.
Người thừa kế theo pháp luật
Trong trường hợp trong hợp đồng bảo hiểm không có người thụ hưởng thì tài sản của bảo hiểm nhân thọ thì khi người đó mất đi, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ được chia thừa kế theo pháp luật theo quy định tại Điều 651, Bộ luật dân sự 2015. Cụ thể.
“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Như vậy, những người thuộc hàng thừa kế của người chết sẽ được hưởng thừa kế đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của người chết. Mỗi người được hưởng một phần bằng nhau. Hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế khi không còn ai ở hàng thừa kế trước đó.
Bên cạnh đó cần chú ý những người không được hưởng di sản theo khoản 1 Điều 621 Bộ luật dân sự 2015:
Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Thủ tục thừa kế bảo hiểm nhân thọ
Thừa kế bảo hiểm nhân thọ thuộc trường hợp yêu cầu thanh toán quyền lợi bảo hiểm tử vong. Theo đó, người được thụ hưởng theo hợp đồng bảo hiểm cần chuẩn bị các giấy tờ bao gồm:
– Giấy chứng tử/ Trích lục Khai tử của Người được Bảo hiểm do Chính quyền địa phương cung cấp (bản sao có chứng thực).
– Hộ khẩu xóa tử của Người được Bảo hiểm (bản sao có chứng thực).
– Bộ Hợp đồng Bảo hiểm gốc.
– Nếu Người được Bảo hiểm tử vong do Tai nạn:
+ Biên bản kết luận điều tra nguyên nhân tử vong do cơ quan chính quyền có thẩm quyền lập (bản chính hoặc bản sao có chứng thực).
+ Biên bản khám nghiệm tử thi do cơ quan chính quyền có thẩm quyền lập (bản chính hoặc bản sao có chứng thực).
+ Các chứng từ y tế (Tóm tắt Bệnh án, Giấy ra viện, Đơn thuốc, Hóa đơn…) quá trình điều trị sau khi bị Tai nạn do Bệnh viện cung cấp (Bản chính hoặc bản sao có chứng thực).
– Nếu Người được Bảo hiểm tử vong do Bệnh:
+ Tóm tắt Bệnh án/ Giấy ra viện/ Các chứng từ y tế cho tất cả lần khám và chữa bệnh ngoại trú/nội trú của Người được Bảo hiểm do các Bệnh viện cung cấp (Bản chính hoặc bản sao có chứng thực).
Công ty bảo hiểm nhân thọ có trách nhiệm giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho người thụ hưởng trong thời gian ba mươi 30 ngày (thời gian tùy thuộc quy định của đơn vị bảo hiểm) kể từ ngày nhận được tài liệu đầy đủ và hợp lệ theo yêu cầu.
Người thụ hưởng chết trước người được bảo hiểm thì xử lý như thế nào?
Theo khoản 2 điều 82, Bộ Luật dân sự: “Quan hệ tài sản của người bị Tòa án tuyên bố là đã chết được giải quyết như đối với người đã chết; tài sản của người đó được giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa kế”.
Như vậy, nếu người thụ hưởng chết trước người được bảo hiểm, thì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ giải quyết thừa kế theo pháp luật quy định.
Theo đó trường hợp này phần quyền lợi từ bảo hiểm nhân thọ sẽ được chia cho những người thừa kế của người được bảo hiểm như quy định ở trên.
Mua bảo hiểm nhân thọ cho người khác khi họ chết được không?
Theo Điều 39 luật kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định về giao kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cho trường hợp chết của người khác
1. Khi bên mua bảo hiểm giao kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, hợp đồng bảo hiểm sức khỏe cho trường hợp chết của người khác thì phải được người đó đồng ý bằng văn bản, trong đó ghi rõ số tiền bảo hiểm và người thụ hưởng.
2. Không được giao kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, hợp đồng bảo hiểm sức khỏe cho trường hợp chết của những người sau đây:
a) Người chưa thành niên, trừ trường hợp cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó đồng ý bằng văn bản;
b) Người mất năng lực hành vi dân sự;
c) Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;
d) Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Theo đó chỉ được mua bảo hiểm nhân thọ cho trường hợp chết của người khác nếu được sự đồng ý của họ bằng văn bản. Với các trường hợp quy định tại Khảon 2 Diều 39 ở trên thì không được phép mua bảo hiểm cho những đối tượng này về cái chết của họ.
Thông tin liên hệ
Trên đây là tư vấn của Luật Sư Huế về nội dung vấn đề ”Thủ tục thừa kế bảo hiểm nhân thọ mới nhất”. Mong rằng các kiến thức trên sẽ giúp ích cho bạn trong công việc và cuộc sống. Nếu có thắc mắc và cần nhận thêm sự tư vấn về dịch vụ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, dịch vụ giải thể công ty, mã số thuế cá nhân, xác nhận tình trạng hôn nhân, đổi tên giấy khai sinh, thủ tục xác nhận tình trạng hôn nhân online, mẫu hợp đồng dịch vụ quảng cáo thương mại…. Hãy liên hệ ngay tới Luật sư Huế để được tư vấn, hỗ trợ một cách nhanh nhất. Mời liên hệ hotline: 0833102102.
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Dịch vụ tư vấn thủ tục gia hạn thời hạn sử dụng đất tại Huế năm 2022
- Dịch vụ nhận nuôi con nuôi tại Huế nhanh chóng, trọn gói năm 2022
- Dịch vụ đăng ký bảo hộ thương hiệu tại Huế uy tín năm 2022
Câu hỏi thường gặp
Bên cạnh quyền nhận di sản, người thừa kế cũng có quyền từ chối nhận di sản. Tại Điều 620 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định cụ thể:
“1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
Do đó nếu thuộc trường hợp được hưởng thừa kế bảo hiểm nhân thọ của người được bảo hiểm đã chết, nếu không muốn nhận thừa kế thì người này hoàn toàn có thể làm văn bản từ chối nhận di sản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
Theo khoản 1 điều 39 Luật Kinh doanh bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm không phải trả tiền bảo hiểm trong các trường hợp sau:
– Người được bảo hiểm chết do tự tử trong thời hạn hai năm, kể từ ngày nộp khoản phí bảo hiểm đầu tiên hoặc kể từ ngày hợp đồng bảo hiểm tiếp tục có hiệu lực.
Do đó nếu người được bảo hiểm chết do tự tử thì sẽ không thuộc phạm vi được bảo hiểm chi trả.