Tiền ảo hiện nay là một trong những loại tiền được sử dụng trên thế giới. Tiền ảo còn được biết đến với những cái tên khác như: tiền điện tử, tiền mã hóa, tiền thuật toán,… là một loại tài sản kỹ thuật số. Thời gian gần đây thị trường tiền ảo đang phát triển mạnh mẽ và được rất nhiều quốc gia chấp nhận như một loại tiền được đưa vào thực hiện trong các giao dịch mua bán, thanh toán do sự tiền lợi của nó so với các hình thức thanh toán bằng tiền mặt khác. Vậy với Việt Nam, tiền ảo có được phép đưa vào trong giao dịch dân sự khôn? Giao dịch dân sự bằng tiền ảo có được coi là hợp pháp? Để giải đáp vấn đề này, Luật sư Huế xin giới thiệu tới bạn đọc bài viết “Tiền ảo có được phép đưa vào trong giao dịch dân sự không?”. Mời bạn đọc cùng tham khảo.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Hình sự năm 2015
- Nghị định 88/2019/NĐ-CP
- Nghị định 143/2021/NĐ-CP
Tiền ảo là gì?
Tiền ảo là một loại tiền kĩ thuật số không được kiểm soát chỉ có sẵn ở dạng điện tử. Tiền ảo chỉ được lưu trữ và giao dịch thông qua phần mềm được chỉ định như ứng dụng di động, máy tính hoặc thông qua ví điện tử chuyên dụng và các giao dịch diễn ra qua internet thông qua các mạng chuyên dụng, bảo mật.
Tiền ảo được coi là một tập hợp con của nhóm tiền kĩ thuật số. Tiền kĩ thuật số bao gồm cả tiền ảo và tiền mã hóa (Cryptocurrency) – tồn tại trong công nghệ blockchain.
Tiền ảo có thể được định nghĩa là đại diện điện tử của giá trị tiền tệ có thể được phát hành, quản lí và kiểm soát bởi các nhà phát hành tư nhân, nhà phát triển hoặc các tổ chức sáng lập. Các loại tiền ảo như vậy thường được thể hiện dưới dạng mã thông báo (token) và có thể không nhất thiết phải gắn liền với tiền pháp định (legal tender).
Không giống như tiền thông thường, tiền ảo phụ thuộc vào hệ thống ủy thác và có thể không được phát hành bởi một ngân hàng trung ương hoặc cơ quan quản lí ngân hàng khác.
Tiền ảo chỉ có sẵn ở dạng điện tử và không ở dạng vật lý. Loại tiền này thường được sử dụng và chấp nhận trong một cộng đồng ảo cụ thể giữa các thành viên. Và được sử dụng làm phương tiện thanh toán, chuyển nhượng, lưu trữ hoặc giao dịch.
Bên cạnh đó, tiền ảo sẽ được giao dịch thông qua phần mềm chỉ định, ứng dụng di động hoặc máy tính. Hoặc cũng có thể thông qua ví kỹ thuật số chuyên dụng an toàn trên Internet.
Song song với việc sử dụng rộng rãi bởi công chúng, tiền ảo có thể bị hạn chế sử dụng. Tiền ảo có thể chỉ được lưu hành giữa các thành viên của một cộng đồng trực tuyến cụ thể hoặc một nhóm người dùng ảo giao dịch trực tuyến trên các mạng chuyên dụng. Vậy ở Việt Nam tiền ảo có được phép đưa vào trong giao dịch dân sự khôn?
Các loại tiền ảo phổ biến hiện nay
Trên thị trường hiện nay hơn 3021 loại đồng tiền điện tử trên Coinmarketcap. Chưa kể còn có một số đồng tiền còn chưa được cập nhật. Mỗi loại tiền mã hóa đều có những công nghệ và đặc điểm riêng biệt.
Trong đó, Bitcoin được biết đến là đồng tiền nổi tiếng, phổ biến trên toàn thế giới.
Bitcoin (ký hiệu là BTC, XBT) là là một loại tiền điện tử, tiền tệ kỹ thuật số (tiền mã hóa, tiền ảo, tiền số) phân cấp. Loại tiền được tạo ra và nắm giữ dưới dạng điện tử.
Khác biệt hoàn toàn với các loại tiền tệ vật chất như Đô la, Euro…Bitcoin được sản xuất bởi người dùng máy tính giải quyết vấn đề toán học qua phần mềm. Và tất nhiên, loại tiền này sẽ không được in ra.
Ngoài ra, Bitcoin không có ngân hàng, trong khi tiền thật thì có. Các ngân hàng trung ương có thể in nhiều tiền mặt, nhưng Bitcoin có một lượng nhất định. Bitcoin được lưu hành như một phần thưởng dành cho người “đào bitcoin” theo một quy tắc được định trước.
Sự thành công của Bitcoin đã dẫn đến sự phát triển của nhiều loại tiền điện tử khác. Những loại tiền này thường được gọi là loại tiền thay thế (altcoin) tự cung cấp dựa trên giao thức Bitcoin. Dưới đây là các Altcoin phổ biến nhất:
- Litecoin: Dựa trên giao thức Bitcoin, nhưng khai thác rẻ hơn và dễ dàng hơn so với BTC.
- Ethereum (Bitcoin 2.0): Là sự thay thế cho Bitcoin, khắc phục những điểm chưa tốt mà Bitcoin gặp phải. Đây là đồng tiền điện tử lớn thứ 2 thế giới theo tổng vốn hóa thị trường.
- Ripple: Loại tiền điện tử mã nguồn mở, cung cấp các tính năng giống như Bitcoin.
Tiền ảo có được phép đưa vào trong giao dịch dân sự không?
Với sự tiện lợi của tiền ảo thì tại Việt Nam tiền ảo có được phép đưa vào trong giao dịch dân sự khôn?
Theo khoản 6, khoản 7 điều 1 Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP quy định về thanh toán không dùng tiền mặt như sau:
“6. Phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt sử dụng trong giao dịch thanh toán (sau đây gọi là phương tiện thanh toán), bao gồm: Séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng và các phương tiện thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
7. Phương tiện thanh toán không hợp pháp là các phương tiện thanh toán không thuộc quy định tại Khoản 6 Điều này.”
Như vậy, tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt được pháp luật công nhận. Do đó, việc giao dịch tiền ảo tại Việt Nam là không hợp pháp và tùy mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó với những ruit ro của tiền ảo thì tiền ảo không được phép đưa vào trong giao dịch dân sự tại Việt Nam.
Dùng tiền ảo giao dịch tại Việt Nam bị xử lý như thế nào?
Tùy thuộc vào hành vi cụ thể, hậu quả do việc giao dịch mua bán bằng tiền ảo gây ra mà người thực hiện hành vi có thể bị xử lý với các mức độ khác nhau. Theo đó:
Xử lý hình sự
Người giao dịch tiền ảo nếu gây ra thiệt hại cho tài sản của người khác với giá trị từ 100.000.000 đồng trở lên có thể bị xử lý hình sự về Tội Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan hoạt động ngân hàng quy định tại Điểm h Khoản 1 Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Cụ thể:
“Điều 206. Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng158
1.Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây gây thiệt hại cho người khác về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Cấp tín dụng cho trường hợp không được cấp tín dụng, trừ trường hợp cấp dưới hình thức phát hành thẻ tín dụng;
b) Cấp tín dụng không có bảo đảm hoặc cấp tín dụng với điều kiện ưu đãi cho đối tượng bị hạn chế cấp tín dụng theo quy định của pháp luật;
c) Vi phạm quy định về tỷ lệ bảo đảm an toàn cho hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng;
d) Cố ý nâng khống giá trị tài sản bảo đảm khi thẩm định giá để cấp tín dụng đối với trường hợp phải có tài sản bảo đảm;
đ) Vi phạm quy định của pháp luật về tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với đối tượng bị hạn chế cấp tín dụng;
e) Cấp tín dụng vượt giới hạn so với vốn tự có đối với một khách hàng và người có liên quan, trừ trường hợp có chấp thuận của người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
g) Vi phạm quy định của pháp luật về góp vốn, giới hạn góp vốn, mua cổ phần, điều kiện cấp tín dụng;
h) Phát hành, cung ứng, sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp; làm giả chứng từ thanh toán, phương tiện thanh toán; sử dụng chứng từ thanh toán, phương tiện thanh toán giả;
i) Kinh doanh vàng trái phép hoặc kinh doanh ngoại hối trái phép;
k) Tiến hành hoạt động ngân hàng khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Luật Các tổ chức tín dụng.
2. Phạm tội gây thiệt hại về tài sản từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
3. Phạm tội gây thiệt hại về tài sản từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm.
4. Phạm tội gây thiệt hại về tài sản 3.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Xử lý hành chính
Trường hợp chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 6 điều 26 Nghị định 88/2019/NĐ-CP được sửa đổi bởi Điểm d Khoản 15 Điều 1 Nghị định 143/2021/NĐ-CP.
Điều 26. Vi phạm quy định về hoạt động thanh toán
6. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Mở tài khoản thanh toán cho khách hàng, cho phép khách hàng sử dụng tài khoản thanh toán không đúng quy định của pháp luật trong quá trình cung ứng dịch vụ thanh toán;
b) Thuê, cho thuê, mượn, cho mượn tài khoản thanh toán, mua, bán thông tin tài khoản thanh toán với số lượng từ 10 tài khoản thanh toán trở lên mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
c) Làm giả phương tiện thanh toán, lưu giữ, lưu hành, chuyển nhượng, sử dụng phương tiện thanh toán giả mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
d) Phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
đ) Hoạt động không đúng nội dung chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước về việc cung ứng dịch vụ thanh toán không qua tài khoản thanh toán của khách hàng.”
Ngoài ra người vi phạm còn bị tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm; Buộc nộp vào ngân sách nhà nước số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm; Không cho mở rộng phạm vi, quy mô và địa bàn hoạt động trong thời gian chưa khắc phục xong vi phạm.
Thông tin liên hệ
Trên đây là tư vấn của Luật Sư Huế về nội dung vấn đề ”Tiền ảo có được phép đưa vào trong giao dịch dân sự khôn?”. Mong rằng các kiến thức trên sẽ giúp ích cho bạn trong công việc và cuộc sống. Nếu có thắc mắc và cần nhận thêm sự tư vấn về dịch vụ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, dịch vụ giải thể công ty, xác nhận tình trạng hôn nhân, đăng ký khai sinh có yếu tố nước ngoài, hủy việc kết hôn trái luật, đổi tên giấy khai sinh, trích lục khai sinh…. Hãy liên hệ ngay tới Luật sư Huế để được tư vấn, hỗ trợ một cách nhanh nhất. Mời liên hệ hotline: 0833102102.
Mời bạn xem thêm
- Dịch vụ tư vấn, soạn thảo Hợp đồng thế chấp tài sản gắn liền với đất tại Huế
- Dịch vụ nhận cha mẹ con có yếu tố nước ngoài tại Huế trọn gói năm 2022
- Dịch vụ ly hôn khi vợ ở nước ngoài của Luật sư Huế
Câu hỏi thường gặp
Pháp luật không giải thích thế nào là phương tiện thanh toán, mà chỉ liệt kê 7 phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt bao gồm: séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhò thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng (loại trả trước) và ví điện tử.
Ngoài tiền giấy, tiền kim loại do Ngân hàng Nhà nước phát hành là phương tiện thanh toán hợp pháp trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì pháp luật còn quy định nhiều phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt.
Riêng đối với tiền mặt thì duy nhất do Ngân hàng Nhà nước phát hành. Các phương tiện thanh toán còn lại thì có thể do Ngân hàng Nhà nước, Kho bạc Nhà nước, các tổ chức tín dụng, các tổ chức trung gian thanh toán hoặc doanh nghiệp phát hành.
Loại tiền này chia làm 3 loại:
– Tiền ảo đóng: Đây là loại tiền viễn tưởng. Nó thường lưu hành trong thế giới ảo như game trực tuyến và hoàn toàn không liên hệ với nền kinh tế thật.
-Tiền ảo dịch chuyển 1 chiều: Đúng như tên gọi, bạn chỉ có thể mua dạng tiền ảo này bằng tiền thật nhưng không thể đổi lại được. Ví dụ như tiền trong tài khoản Amazon, Facebook, điểm tích lũy trong thẻ, coupon.
– Tiền ảo phi tập trung: Loại tiền này được tạo ra dựa vào nền tảng không tập trung như Bitcoin và Ethereum.